Дзядзька апавядаў, што Пій V Ляайса карыстаўся кантораю не так для нястомнае працы, як для ўцехі, і заўсёды сыходзіў з дома па нядзелях, нібыта дзеля таго, каб прыняць груз альбо выправіць карабель. Больш за тое, на складскім двары ён загадаў уладкаваць спісаны кацёл з параходным гудком, і хто-небудзь гудзеў, калі яму было патрэбна, навігацыйным кодам на выпадак, калі б жонка раптам стала прыслухоўвацца, каб праверыць яго. Дзядзька Леон XII быў упэўнены, што Флярэнтына Арысу зачалі на пісьмовым стале ў дрэнна зачыненым пакоі параходнай канторы спякотным нядзельным днём, пакуль жонка ягонага бацькі чула развітальныя гудкі карабля, які ніколі і нікуды не адплыў. Калі жонка дазналася пра гэта, ужо было позна, бо муж да таго часу памёр. Яна намнога яго перажыла, атручаная горыччу сваёй бяздзетнасці, і ў сваіх малітвах яна прасіла Бога пра вечны праклён пазашлюбнаму сыну.
Бацькаў вобраз хваляваў Флярэнтына Арысу. Маці распавядала пра яго як пра чалавека без камерцыйнага паклікання, які ўцягнуўся ў рачныя справы толькі таму, што яго большы брат быў вельмі блізкім супрацоўнікам нямецкага камандора Егана Б. Эльбэрса, заснавальніка рачной навігацыі. Браты былі пазашлюбнымі дзецьмі аднае маці, што працавала кухаркай і нарадзіла іх ад розных мужчын, і яны захавалі прозвішча маці і былі названыя імем рымскага папы, абранага наўздагад у царкоўным календары, акрамя дзядзькі Леона XII, — яго назвалі імем апостальскага намесніка, які ачольваў касцёл, калі ён нарадзіўся. Флярэнтына звалі дзядулю братоў па матчынай лініі, так што сын Трансыты Арысы атрымаў гэтае імя праз цэлае пакаленне першасвятароў.
Флярэнтына захоўваў сшытак, дзе бацька запісваў вершы пра каханне, на якія яго натхніла Трансыта Арыса. Старонкі былі аздобленыя працятымі стралой сэрцамі. Дзве акалічнасці здзівілі Флярэнтына. Першай быў бацькаў почырк, ідэнтычны почырку Флярэнтына, хоць апошні абраў яго на ўласны густ са шматлікіх шрыфтоў, прадстаўленых у падручніку па каліграфіі. Другая праявілася, калі ён знайшоў у бацькавых допісах фразу, якую ўважаў за сваю, а напісаная яна была бацькам задоўга да таго, як сын нарадзіўся: «Балюча паміраць толькі тады, калі гэта смерць не ад кахання».
Флярэнтына таксама бачыў два бацькавыя партрэты. Першы здымак быў зроблены ў Санта-Фэ, калі бацька яшчэ быў таго самага, як ён, узросту, калі ўпершыню яго ўбачыў. Стаяў бацька ў футры, нібыта на яго насунулі скуру карнавальнага мядзведзя, ён прыхінуўся да п’едэстала помніка, ад якога на фота быў бачны адно што край, і тое не да канца. Побач з ім стаяў хлапчук — гэта быў Леон XII у фуражцы капітана карабля. На другім здымку бацька стаяў з групаю байцоў, няведама, праўда, якой па ліку вайны, яго вінтоўка была даўжэйшая за астатнія, а парахавы пах ад вусоў можна было адчуць нават праз фота. Ён быў лібералам і масонам, як і ягоныя браты, аднак хацеў, каб сын пайшоў у семінарыю. Флярэнтына Арыса не знаходзіў падабенства да бацькі, як яму казалі, але, паводле слоў дзядзькі Леона XII, Пію V таксама вымаўлялі за лірызм у дакументах. Як бы там ні было, вонкавага падабенства не адчувалася ані на здымках, ані ў захаваным вобразе, ані ў скажоным праз каханне партрэце, што малявала маці і выпраўляў з грацыёзнай жорсткасцю Леон XII. Аднак Флярэнтына Арыса выявіў, што ён падобны да бацькі, праз шмат гадоў, прычэсваючыся перад люстэркам, і толькі тады ўцяміў: чалавек разумее, што пачынае старэць, калі знаходзіць падабенства з бацькам.
Ён не прыгадваў яго на вуліцы Вэнтанас. Ён нібыта ведаў, што пэўны час бацька заставаўся там начаваць на пачатку яго кахання да Трансыты Арысы, але пасля родаў больш не заходзіў. На працягу многіх гадоў пасведчанне аб нараджэнні было нашым адзіным дакументам для вызначэння асобы, дакумент жа Флярэнтына Арысы, згодна з запісам прыходскага касцёла Святога Тарыбіё, цвердзіў, што ён — пазашлюбны сын пазашлюбнае дачкі, бязмужняе грамадзянкі Трансыты Арысы. У паперы не фігуравала імя бацькі, які, аднак, прыняў на сябе ўтрыманне сына і ўпотайкі выконваў свой доўг да апошняга дня жыцця. Сацыяльнае становішча зачыніла перад Флярэнтына Арысам дзверы семінарыі, але таксама пазбавіла яго ад вайсковае службы ў самую крывавую эпоху войнаў, бо ён быў адзіным сынам самотнай жанчыны.
Штопятніцы пасля школы ён сядаў ля канторы Карыбскай параходнай кампаніі і праглядаў кніжку з карцінкамі жывёльнага свету, прытым гэта паўтаралася так часта, што яна ўжо проста развальвалася. Бацька ўваходзіў у кантору, не гледзячы на яго, заўсёды ў сурдуце — пазней Трансыта Арыса перашывала гэтыя сурдуты пад сынавы памеры, — а з твару ён быў дакладнай копіяй Яна Багаслова на алтары. Калі праз колькі гадзін ён выходзіў, дык даваў хлапчуку грошай на тыднёвыя выдаткі, але так, каб не заўважыў нават вознік. Яны не размаўлялі не толькі таму, што бацька і не спрабаваў завесці размову, а яшчэ з-за страху, які адчуваў перад ім сын. Аднойчы, пасля доўгага, як ніколі, чакання, бацька даў яму некалькі манет і сказаў: