Флярэнтына Арыса таксама перажываў не найлепшыя часіны. Да ўсё больш напружанай працы, да злыбедаў патаемнага паляўнічага, да мёртвага штылю ягоных гадоў дадаўся фінальны крыз Трансыты Арысы, чыя памяць ужо не захоўвала ўспамінаў і сцерлася дабяла. Дайшло да таго, што часам яна паварочвалася да яго, калі ён чытаў, як заўсёды, у сваім фатэлі, і здзіўлена пыталася: «А ты чый будзеш?» Ён заўжды адказваў сур’ёзна, але яна тут жа перарывала:
— А скажы мне, сынку, — казала яна, — а хто я такая?
Трансыта Арыса растаўсцела настолькі, што ледзьве рухалася, і таму бавіла цэлы дзень у галантарэйнай краме, дзе ўжо нічога не заставалася для продажу. Яна амаль не спала. Клалася позна, прачыналася з першымі пеўнямі і пачынала ўпрыгожвацца: насоўвала нейкія вянкі на голаў, фарбавала вусны, пудрыла твар і рукі, пасля чаго пытала ў таго, хто быў побач, як яна выглядае. Суседзі ведалі, чаго яна чакала, і заўсёды адказвалі: «Ты Прусачка Мартынэс». Толькі гэтае імя, запазычанае ў персанажа дзіцячае казкі, задавальняла яе. Яна гойдалася, абмахваючы сябе звязкай вялізных ружовых пёраў, пакуль не пачынала ўсё спачатку: насоўвала вянок з папяровых кветак на голаў, намазвала мускусам павекі, кармінам — вусны, бяліламі — твар. І зноўку пыталася ў таго, хто быў бліжэй: «Як я выглядаю?» Калі з яе стаў смяяцца ўвесь квартал, Флярэнтына Арыса загадаў разабраць за адну ноч прылавак і секцыі са скрынямі былой галантарэі, зачыніў назаўсёды дзверы з вуліцы, абсталяваў памяшканне так, як яна ўяўляла сабе спальню Прусачкі Мартынэс, і наперад Трансыта Арыса больш ніколі не пыталася, хто яна такая.
Як падказаў яму дзядзька Леон XII, для догляду за маці Флярэнтына Арыса знайшоў жанчыну ў гадах, але тая, няшчасная, больш спала, чым займалася маці, а часам стваралася ўражанне, што і сама забывалася ўласнае імя. Так што Флярэнтына Арыса кіраваўся наўпрост дамоў, як толькі выходзіў з канторы, і заставаўся пры маці, пакуль тая не засынала. Ён ужо не гуляў у даміно ў Камерцыйным клубе і падоўгу не бачыўся з былымі сяброўкамі, бо нешта ў ягоным сэрцы зламалася пасля жахлівай сустрэчы з Алімпіяй Сулетай.
Сустрэча была фатальнай. Флярэнтына Арыса адвёз дзядзьку Леона XII дамоў у разгар кастрычніцкай буры — з разраду тых, ад якіх доўга адыходзіш. І на зваротным шляху раптам заўважыў з экіпажа невысокую і вельмі спрытную дзяўчыну ў адзенні з мноствам фальбонак, больш падобным на ўбранне нявесты. Яна мітусілася туды і сюды, бо вецер вырваў з рук ейны парасон і знёс у бок мора. Ён выратаваў дзяўчыну ад буры, прапанаваўшы месца ў экіпажы, і збочыў з кірунку, каб падвезці яе дамоў, у старажытную, уладкаваную для жытла капліцу на беразе мора, на двары якой было поўна клетак з галубамі, — іх відаць было з вуліцы. Па дарозе яна распавяла яму, што менш за год таму выйшла замуж за гандляра, што прадаваў на рынку ганчарныя вырабы. Флярэнтына Арыса часта бачыў, як той сыходзіў з караблёў ягонай кампаніі, цягнучы скрыні з рознымі збанамі для продажу альбо несучы цэлы свет галубоў у лазовых клетках, якімі карысталіся маці на рачных караблях для правозу немаўлятак. Алімпія Сулета, верагодна, належала да сямейства асіных, і не толькі праз доўгія лыткі ды невыразны бюст — яна ўся была нейкая такая: валасы нібы з меднага дроту, на твары — сонечнае рабацінне, вочы — круглявыя і жывыя, расстаўленыя шырэй, чым у іншых людзей, галасок — танклявы, да таго ж яна гаварыла зрэдчас і выказвала адно што слушныя і вясёлыя думкі. Флярэнтына Арысу яна падалася больш пацешнай, чым прыцягальнай, і ён забыўся пра яе, толькі высадзіў ля дома, дзе яна жыла з мужам, цесцем і іншымі мужавымі сваякамі.
Колькі дзён пазней ён зноўку заўважыў ейнага мужа ў порце — той не згружаў скрыні, а наадварот — загружаў іх, і калі карабель адплыў, Флярэнтына Арыса дакладна пачуў каля самага вуха голас д’ябла. Увечары ён адвёз дзядзьку Леона XII дамоў, затым праехаў нібыта выпадкова побач з жытлом Алімпіі Сулеты і ўгледзеў яе праз паркан: яна карміла неспакойных галубоў. Не выходзячы з экіпажа, ён крыкнуў ёй праз агароджу: «Колькі каштуе адна галубка?» Яна пазнала яго і весела адказала: «Яны не прадаюцца». Тады ён зноў спытаў: «Што ж мне рабіць, каб займець галубку?» Не перапыняючы свайго занятку, яна адказала: «Досыць уратаваць галубятніцу ад навальніцы, як у мінулую пятніцу». Гэтак, Флярэнтына Арыса вярнуўся ўвечары дамоў з падарункам ад Алімпіі Сулеты ў знак падзякі — паштовым голубам з металічым колцам на лапцы.