Фэрміну Дасу штурхала ўяўленне, і яна пачала адкрываць змены ў характары мужа. Хувэналь Урбіна здаваўся ўхілістым, страціў апетыт за сталом і жаданне ў ложку, часцяком упадаў у раздражненне, дазваляў сабе іранічныя рэплікі на яе адрас; знаходзячыся дома, ён ужо не быў былым спакойна-разважлівым чалавекам, а хутчэй, ільвом у клетцы. Упершыню з моманту іхнага шлюбу яна пачала адсочваць спазненні, кантралявала час ажно да хвіліны, ілгала, каб выцягнуць з яго праўду, але потым адчувала сябе смяротна параненай ад новых супярэчнасцяў. Аднойчы ўначы прачнулася з перапуду, нібыта ў прывідным стане, — муж разглядаў яе ў цемры, як ёй здалося, з нянавісцю. Фэрміна Даса здрыганулася, як колісь у квецені дзявоцтва, калі ёй прымроілася, нібыта Флярэнтына Арыса стаяў каля ложка. Але паміж імі была і розніца: тое з’яўленне несла ў сабе не нянавісць, а каханне. Апрача таго, на гэты раз размова не ішла пра гульню ўяўлення. Муж прачнуўся а другой ночы, прысеў на ложак і глядзеў на яе ўва сне. Калі яна спытала, у чым справа, ён нанава паклаў голаў на падушку і адказаў:
— Пэўна, табе гэта прыснілася.
Пасля тае ночы былі і іншыя падобныя эпізоды, і Фэрміна Даса ўжо не магла вызначыць, дзе завяршаецца рэальнасць і дзе пачынаецца мроіва. Раптам яе асляпіла думка, што яна паціху вар’яцее. Нарэшце Фэрміна Даса згадала, што яе муж не прычасціўся ў чацвер целам Хрыстовым, як не зрабіў гэтага ані ў адну з некалькіх апошніх нядзеляў, і ніводнага разу ў гэтым годзе ён не адвёў сабе часу для адасаблення з мэтаю духоўнага самаачышчэння. Калі яна спытала, што выклікала небывалы пералом у ягоным духоўным здароўі, дык атрымала няўцямны, змрочна-раздражнёны адказ, які здымаў усялякі сумнеў, бо муж ні разу не абышоўся без важкага касцельнага абраду з моманту першага прычасця ў восем гадоў, а тым больш у святочныя дні. Такім чынам Фэрміна Даса зразумела: муж не толькі ўпаў у смяротны грэх, але яшчэ і ўпарціцца ў ім, не звяртаючыся па дапамогу да свайго спаведніка. Яна ніколі не ўяўляла, што пройдзе пякельныя пакуты праз тое, што, па сутнасці, з’яўляецца антыподам кахання. Што ж, нічога не зробіш, у такім выпадку найлепшы сродак ад маруднае смерці — спаліць змяінае кубло, якое атручвала душу. Так яна і зрабіла. Аднойчы ўдзень яна цыравала шкарпэткі на тэрасе, якраз калі муж завяршаў штодзённае чытанне пасля сіесты. Раптам яна адклала працу, узняла акуляры да ілба і звярнулася да яго без найменшай адзнакі жорсткасці:
— Доктар!
Муж быў заглыблены ў чытанне «Вострава пінгвінаў», рамана, які ўвесь свет чытаў у тыя дні[27], і адказаў ёй, не выплываючы на паверхню: «Так». Яна патрабавала:
— Паглядзі мне ў твар.
Ён гэта зрабіў, зірнуў, не бачачы яе ў тумане ад акуляраў для чытання, аднак і не было патрэбы іх здымаць, каб абпаліцца вуголлем яе позірку.
— Што здарылася? — спытаў ён.