Яна трапіла ў спякотны вір, слухаючы воклічы чысцільшчыкаў абутку, гандляроў птушкамі і старымі кнігамі, чараўнікоў і жанчын, якія рэкламавалі свае ласункі гучней за ўсіх, прапаноўваючы пакаштаваць ананасавыя цукеркі, якіх свет не бачыў, а вось какосавая пасціла, якой нідзе няма, а гэтыя прысмакі паела б нават сама Мікаэла. Але Фэрміна Даса ішла, абыякавая да кірмашовага гармідару, раптоўна зачараваная прапановамі гандляра канцылярскімі вырабамі, які паказваў чарадзейнае чарніла, чырвонае і цёплае, як кроў, сумных адценняў для хаўтурных паведамленняў, люмінісцэнтнае для чытання ў цемры, нябачнае, якое праяўляецца над агнём. Яна хацела была набыць усе гатункі, каб пагуляць з Флярэнтына Арысам, здзівіць яго мудрагелістай прыдумкай, але пасля пары спробаў усё ж набыла толькі флакончык залатога чарніла. Затым яна падышла да жанчын, якія сядзелі за вялікімі шклянымі колбамі, і набыла па паўтузіна прысмакаў кожнага гатунку, паказваючы на іх пальцам, бо ў пошуме ніхто не чуў яе: шэсць з гарбузовым сіропам, шэсць — малочнае пасцілы, шэсць — кунжутных, шэсць мядовых пернікаў з юкай, шэсць шакаладных батончыкаў у пакунку, шэсць рулецікаў з бялковым крэмам, шэсць каралеўскіх, шэсць такіх і гэтакіх, па шэсць усіх, і яна клала іх у кошык з чароўнай грацыёзнасцю, зусім абыякавая да чорнай хмары мух, што кружлялі над сіропам, абыякавая да валтузні натоўпу, да пахаў горкага поту, што праціналі смяротна спякотнае паветра. Парушыла ідылію шчаслівая мурынка з пярэстай хусцінай на галаве, круглявая і гожая, якая прапанавала ёй трохкутнічак ананасу, насаджаны на вялізны нож. Яна ўзяла кавалачак, цалкам уклала яго ў рот і смакавала, смакавала сакавіты ласунак, пакуль аглядала натоўп. І раптам ад узрушэння замерла на месцы. За яе спінай раздаўся голас, і так блізка ад яе, што толькі яго яна й пачула ў гуле натоўпу:
— Гэта не найлепшае месца для каранаванай багіні.
Яна павярнулася на голас і за дзве пядзі ад сябе ўбачыла яго халодныя вочы, бледны твар, скамянелыя ад жаху вусны, як калісьці ў натоўпе падчас начное імшы, ён быў блізка ад яе, але з той розніцай, што гэтым разам яна адчула не шаленства ад кахання, а бездань расчаравання. На імгненне перад ёй паўстала ўся веліч самападману, яна спытала сябе ў жаху, як магла мілаваць у сэрцы столькі часу ды з такой упартасцю гэткую хімеру. Яна ледзь паспела падумаць: «Божа мой, гаротны чалавеча!» Флярэнтына Арыса ўсміхнуўся, паспрабаваў штосьці сказаць, пайсці за ёю, але яна выкрасліла яго са свайго жыцця адным узмахам рукі.
— Прашу вас, не трэба, — сказала яна, — забудзьцеся.
Удзень, пакуль бацька спаў падчас сіесты, яна накіравала яму ліст з двух радкоў праз Галу Плясыдыю: «Сёння, убачыўшы вас, я зразумела, што нашая сувязь — толькі ілюзія». Прыслужніца таксама аднесла яму тэлеграмы, вершы, засушаныя камеліі і папрасіла вярнуць лісты і падарункі, атрыманыя ад яе: малітоўнік цёткі Эскалястыкі, лісточкі з пухкімі атожылкамі з яе гербарыя, квадратны сантыметр сутаны святога Пэдра Клявэра, медальёны са святымі, касу, адрэзаную ў пятнаццаць гадоў, з шаўковым бантам ад школьнае формы. У наступныя дні, знаходзячыся на мяжы шаленства, ён напісаў ёй мноства адчайных лістоў і даймаў прыслужніцу, каб яна перадала іх, але яна выканала суворы загад гаспадыні: не прымаць нічога, акрамя вернутых падарункаў. І яна была гэтак настойлівай, што Флярэнтына Арыса вярнуў ёй усё, акрамя касы, якую вяртаць адмовіўся, калі Фэрміна Даса не сустрэнецца з ім асабіста хоць на хвілю, каб выслухаць яго. Але марна. Баючыся фатальнага памкненне сына, Трансыта Арыса здушыла свой гонар і папрасіла Фэрміну Дасу літасціва прыняць яе на пяць хвілін, і Фэрміна Даса выйшла да яе ў калідор свайго дома ненадоўга, не запрасіла яе ані сесці, ані ўвайсці, не выказала ані дробкі сумневу ў сваіх паводзінах. Праз два дні, пасля спрэчкі з маці, Флярэнтына Арыса зняў са сцяны сваёй спальні пыльны шкляны футарал, у якім, бы святая рэліквія, была выстаўленая каса, і Трансыта Арыса сама вярнула яе ў аксамітнай, расшытай залатымі ніткамі шкатулцы. Флярэнтына Арыса больш ніколі не меў мажлівасці пабыць, паразмаўляць сам-насам з Фэрмінай Дасай падчас імгненных сустрэч за іх доўгія гады жыцця — яны засталіся сам-насам толькі праз пяцьдзясят адзін год, дзевяць месяцаў і чатыры дні, калі ён зноў пакляўся ёй у вечнай вернасці і каханні ў яе першую ўдовіну ноч.
У свае дваццаць восем гадоў Хувэналь Урбіна ўважаўся за самага віднага халасцяка. Ён вярнуўся дамоў пасля доўгага перабывання ў Парыжы, дзе атрымаў вышэйшую медыцынскую, у тым ліку й хірургічную адукацыю, і, ледзь ступіўшы на родную зямлю, выдатна даказаў, што не страціў у Еўропе ніводнае хвілі часу. Ён вярнуўся беззаганна адукаваным, з вялікім самавалоданнем і годнасцю, і ні адзін аднагодак не быў такім скрупулёзным і дыхтоўным у навуцы, як ён, але таксама ніхто не ўмеў танчыць модныя танцы альбо імправізаваць за раялем лепш за яго. Зачараваныя яго асобай, а таксама ўсведамляючы яго сямейную заможнасць, дзяўчаты ягонага кола патаемна разыгрывалі права сустракацца з ім; і ён таксама гуляў з агнём, калі ішоў на такія сустрэчы, здолеўшы, аднак, захаваць незалежнасць вольнага, спакуслівага халасцяка, пакуль без якога-кольвечы супраціву не скарыўся перад плебейскімі чарамі Фэрміны Дасы.