9
Пасля сляпучага бляску распаленага пяску ў пакоі было цёмна, зябка і сыра. Цяжкае гарачае паветра пахла плесняю — не тое, што на дварэ. Раптам яму здалося, што ў яго пачынаецца галюцынацыя.
Жанчыны не было. На імгненне ён аслупянеў. Хопіць загадваць загадкі! Але, увогуле, ніякай загадкі і няма. Жанчына, ведама, тут. Нагнуўшы галаву, яна моўчкі стаяла спіною да яго перад бакам з вадою каля ўмывальніка.
Яна ўжо была адзетая. Ад падабраных тонам да тону бледна-зялёнага з яркімі ўзорамі кімано і шаравараў, здавалася, ішоў свежы пах мятнага бальзаму. Напраўду, тут нічога не скажаш. Зноў ён занадта многа думае пра жанчыну. Але ў гэтых зусім незвычайных умовах, ды яшчэ пры тым, што ён не выспаўся як трэба, у яго не магла не разгуляцца фантазія.
Адною рукою жанчына апіралася аб край бачка і, гледзячы ўсярэдзіну, паволі вадзіла пальцам кругі на вадзе. Мужчына, энергічна размахваючы пацяжэлаю ад пяску і поту рубашкаю, шчытна намотваў яе на руку.
Жанчына азірнулася, насцярожылася. Яе твар так непасрэдна выказваў нямое пытанне, просьбу, што здавалася, усё жыццё пражыла яна з гэтым пытаннем на твары. Мужчына стараўся трымацца гэтак, быццам нічога не здарылася.
— Спякота, праўда?.. У такую гарачыню проста не хочацца рубашкі надзяваць.
Але жанчына ўсё яшчэ глядзела на яго недаверліва, запытальна, спадылба. Нарэшце з нясмелым, робленым смяшком перарывістым голасам сказала:
— Ага... праўда... Калі ўпацееш адзетая, усё цела ўкрывае пясчаная высыпка...
— Пясчаная высыпка?
— Ага... Скура чырванее... робіцца як пасля апёку і злазіць.
— Дзіва, злазіць?.. Я думаю, яна проста прэе ад сырасці.
— Можа, і прэе... — Падобна было, што жанчына крыху асмялела, ахватней гаварыла. — Як толькі мы пачынаем пацець, стараемся скінуць з сябе ўсё, што толькі можна... Ды вось жа бачыце, як мы жывём, — няма чаго баяцца, што некаму пападзешся на вочы...
— Яно гэтак... Ведаеце, мне няёмка, папраўдзе, але ўсё ж я хацеў папрасіць вас памыць мне гэтую рубашку.
— Добра, заўтра якраз прывязуць ваду.
— Заўтра?.. Заўтра, напэўна, пазнавата... — Мужчына гмыкнуў. Ён спрытна перавёў гаворку на другое. — Дарэчы, калі ж нарэшце мяне паднімуць наверх?.. Мне ўсё гэта вельмі нязручна... Такому простаму службоўцу, як я, парушэнне вызначанага рэжыму нават на паўдня можа нарабіць вельмі многа непрыемнага клопату... Я не хачу траціць ні хвіліны... Цвердакрылыя — гэта насякомыя, якія лятаюць над самаю зямлёю... Іх вельмі многа ў пясчаных мясцінах, вы ведаеце, якія яны?.. Я якраз і хацеў у час гэтага свайго адпачынку пастарацца знайсці хоць які-небудзь новы від гэтага насякомага...
Жанчына мыляла губамі, але нічога не гаварыла. Відаць, яна паўтарала сама сабе незнаёмае слова «цвердакрылыя». Але мужчына адчуў, што яна зноў замкнулася. I, быццам незнарок, памяняў гаворку.
— Няўжо ў вас няма ніякіх сродкаў, каб трымаць сувязь з людзьмі ў вёсцы?.. Што, калі грукаць, напрыклад, у бітоны з-пад газы?
Жанчына не адказвала. З хуткасцю каменя, кінутага ў ваду, яна зноў апусцілася ў сваё выратавальнае маўчанне.
— У чым справа, га?.. Чаму вы маўчыце? — Ён ледзь стрымаў сябе, каб не закрычаць. — He разумею, што здарылася... Калі выйшла памылка, будзем лічыць гэта памылкаю — і такой бяды... Што зроблена, тое зроблена, і распачынаць гісторыю я не збіраюся. Таму маўчаць — найгоршае, што вы можаце зрабіць. Добра. Ёсць якраз вось гэтакія школьнікі, але я ім заўсёды кажу: колькі б вы ні прыкідваліся, што бераце віну на сябе, на самай справе гэта найвялікшая маладушнасць... Калі вы можаце апраўдаць свой учынак, дык у чым жа справа, гаварыце адразу!
— Дык... — жанчына адвяла вочы, але голас яе прагучаў нечакана цвёрда. — Вы, напэўна, і самі ўжо зразумелі?
— Зразумелі? — Ён нават не спрабаваў схаваць узрушэння.