Узяўшыся праваю рукою за вяроўку прыкладна за метр ад нажніц, ён стаў размахваць ёю над галавою, цэлячыся ў тыя самыя мяшкі, што выкарыстоўвалі замест блокаў на пад’ёме кашоў. Калі яны вытрымліваюць вераўчаныя лескі — значыць, надзейна ўкапаныя. Ён махаў вяроўкаю ўсё хутчэй, потым, прыцэліўшыся, кінуў яе. Але яна паляцела ў другі бок. Не разлічыў. Нажніцы павінны ляцець па датычнай да акружнасці; таму вяроўку трэба выпускаць з рук у той момант, калі яна будзе пад прамым вуглом да цэлі ці за імгненне да гэтага. Гэта праўда... Шкада, нажніцы, стукнуўшыся аб сярэдзіну абрыву, упалі ўніз. Відаць, былі недастатковыя скорасць вярчэння і вугал павышэння.
Робячы новыя і новыя спробы, ён нарэшце дакладна вызначыў адлегласць і кірунак. Да поспеху, праўда, было яшчэ далёка. Ён быў бы рады хоць маленькаму пробліску надзеі. Але пакуль не відаць, каб ён набліжаўся да мэты, — наадварот, стома і нервовасць вялі яго ўсё далей ад яе. А бачылася яму ўсё гэта куды прасцей. Ён нерваваўся, злаваўся і гатовы быў расплакацца, хоць яго ніхто і не абнадзейваў.
А напэўна ж, закон верагоднасці, паводле якога магчымасць прапарцыянальная колькасці спроб, не такі ўжо няправільны. I калі ён, невядома нават які раз, проста так, без ніякай надзеі кінуў вяроўку, яна нечакана проста трапіла на мяшкі. Мужчына аслупянеў, разявіўшы рот. Пацякла з рота сліна. Але радавацца яшчэ рана... У яго ў руках пакуль толькі грошы, на якія можна купіць латарэйны білет... Выйграе білет ці не выйграе — пакажа час. Кожны яго нерв быў нібыта прывязаны да вяроўкі. Ён пацягнуў яе да сябе, асцярожна, быццам ніткаю павуціны падцягваў зорку.
Адчуў супраціўленне. Спачатку цяжка было ў гэта паверыць, але вяроўка напраўду не падалася. Пацягнуў мацней... Наструніўшыся, чакаў — вось-вось сарвецца... Але ўжо ніякіх сумненняў не было. Нажніцы, ператвораныя ў крукі, моцна ўпіліся ў мяшкі. Так пашанцавала!.. Надзвычай пашанцавала!.. З гэтай хвіліны ўсё пойдзе добра! Абавязкова!
Мужчына хутка злез з страхі і падбег да вяроўкі, якая цяпер спакойна звісала ўніз, пераразаючы пясчаную сцяну. Вунь там, там паверхня зямлі... Так блізка, што проста не верыцца... Твар напружыўся, рукі дрыжалі. Калумбава яйцо было, безумоўна, крутое. Але калі зварыць яйцо залішне крута, дык усё сапсуеш.
Ухапіўшыся за вяроўку, ён павіс на ёй усім целам. I адразу яна стала цягнуцца, як гумовая. Ад перапалоху яго кінула ў пот. На шчасце, выцягнуўшыся сантыметраў на трыццаць, вяроўка перастала расцягвацца. Ён зноў павіс на ёй. На гэты раз не было прычыны, каб хвалявацца. Папляваўшы на далоні, ён абхапіў вяроўку нагамі і стаў падымацца. Ён караскаўся, нібыта цацачная малпачка на цацачную пальму. Мабыць, ад узрушанасці пот, што выступіў на лбе, быў халодны. Каб пясок не сыпаўся на яго, мужчына лез, чапляючыся толькі за вяроўку, ад гэтага цела яго вярцелася. Усё ішло намнога павальней, чым ён думаў. Зямное прыцяжэнне напраўду страшнае. I адкуль узяліся гэтыя дрыжыкі? Рукі рухаліся самі па сабе, здавалася, ён сам сябе выкідае наверх. У гэтым не было нічога дзіўнага, калі ўспомніць сорак шэсць дзён, атручаных ядам. Калі ён падняўся на метр, дно ямы сплыло ў глыбіню на сто метраў, калі падняўся на два — дно апусцілася на дзвесце. Глыбіня ўсё большала, нарэшце ператварылася ў бездань. Да смерці стаміўся. He трэба глядзець уніз!.. Ды вось ужо і паверхня. Зямля, аперазаная дарогамі, па якіх можна свабодна ісці куды хочаш, хоць на край свету... Калі ён дабярэцца да верху, усё, што тут было, ператворыцца ў маленькія кветкі, засушаныя на памяць між старонкамі запісное кніжкі... I атрутныя, і драпежныя — усе яны ператворацца ў тонкія, амаль празрыстыя шматкі каляровае паперы, і, папіваючы чай дома, трымаючы іх на святло, ён будзе з задавальненнем расказваць пра ўсё, што з імі звязана.
I якраз таму ў яго прапала ўсякае жаданне вінаваціць жанчыну. Можна даць поўную гарантыю, што яна не была добразычліваю, але не была і прадажнаю. Калі спатрэбяцца рэкамендацыйныя пісьмы, ён гатовы даць іх ёй з радасцю — хоць колькі, хоць дзесятак. Але якая неразумная гэта жанчына, якая толькі і магла, што ўхапіцца са мною за адзін той самы білет у абодва канцы. Дык нават калі білет той самы, калі месца адпраўкі процілеглае, процілеглае будзе, натуральна, і месца прызначэння. I няма ніякага дзіва ў тым, што яго білет назад будзе яе білетам туды.
Хай сабе жанчына зрабіла нейкую памылку... Але ж памылка — гэта памылка, і не болей.
...He глядзі ўніз! Нельга глядзець уніз!
Альпініст, мыйшчык вокан, манцёр на тэлевізійнай вышцы, цыркавы гімнаст на трапецыі, камінар на высокім коміне электрастанцыі — варта любому з іх глянуць уніз, і ён разаб’ецца.
24